Teo âm đạo là một trong những vấn đề sức khỏe phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh hoặc sau mãn kinh. Tình trạng này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được can thiệp kịp thời.
Teo âm đạo là gì?
Teo âm đạo là tình trạng mà âm đạo trở nên khô, mỏng manh và dễ bị viêm nhiễm do sự suy giảm hormone estrogen trong cơ thể. Hiện tượng này thường xảy ra trong giai đoạn tiền mãn kinh và sau mãn kinh, khi cơ thể phụ nữ sản xuất ít estrogen hơn, dẫn đến việc các mô âm đạo không còn đủ độ ẩm và đàn hồi. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ viêm nhiễm mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống cũng như đời sống tình dục của phái đẹp.
Căn bệnh này có phổ biến không?
Theo nghiên cứu của Belal Bleibel và các đồng nghiệp vào năm 2023, tình trạng teo âm đạo chủ yếu xuất hiện ở phụ nữ đã qua giai đoạn mãn kinh. Cụ thể, chỉ khoảng 15% phụ nữ trước mãn kinh trải qua các triệu chứng liên quan đến tình trạng này, trong khi con số này ở nhóm phụ nữ sau mãn kinh lên tới 57%. (1)
Nguyên nhân của chứng teo âm đạo
Tình trạng teo âm đạo thường xảy ra do sự giảm sản xuất estrogen, khiến cho các mô âm đạo trở nên mỏng manh, khô khan, kém đàn hồi và dễ bị viêm nhiễm. Có nhiều yếu tố được cho là liên quan đến việc suy giảm estrogen, làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:…
1. Giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh
Trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, nồng độ estrogen trong cơ thể phụ nữ có thể giảm tới 85%. Sự thiếu hụt estrogen này khiến cho các mô âm đạo trở nên mỏng hơn, mất đi độ ẩm tự nhiên và khả năng đàn hồi. Kết quả là lượng dịch âm đạo cũng giảm sút và làm thay đổi sự cân bằng axit bên trong. Tất cả những điều này dẫn đến việc mô âm đạo trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị kích ứng và tăng nguy cơ teo âm đạo.
2. Phẫu thuật cắt buồng trứng
Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng là quá trình loại bỏ một hoặc cả hai buồng trứng, dẫn đến việc cơ thể phụ nữ ngừng sản xuất estrogen một cách đột ngột. Khi đó, người phụ nữ sẽ trải qua giai đoạn mãn kinh ngay lập tức, điều này có thể làm tăng nguy cơ gặp phải tình trạng teo nhỏ âm đạo, tương tự như những phụ nữ đang trong giai đoạn mãn kinh tự nhiên.
3. Cho con bú sau sinh
Sau khi sinh và trong thời gian cho con bú, nồng độ hormone estrogen trong cơ thể phụ nữ có thể giảm xuống. Nguyên nhân là do cơ thể đang tập trung vào việc sản xuất prolactin, một hormone quan trọng giúp kích thích sản xuất sữa cho mẹ bầu, đồng thời làm giảm sự sản xuất estrogen. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ mắc phải chứng teo âm đạo. Tuy nhiên, bạn đừng lo lắng quá! Tình trạng này thường chỉ diễn ra tạm thời và sẽ được cải thiện khi mức estrogen trở lại bình thường sau khi bạn ngừng cho con bú.
4. Thuốc
Những loại thuốc điều trị ung thư vú hoặc các thuốc ức chế estrogen như leuprolide và samazol, thường được sử dụng cho bệnh lạc nội mạc tử cung và phụ nữ đang cho con bú sau sinh, có thể làm gia tăng nguy cơ teo âm đạo ở phái đẹp.
5. Xạ trị hoặc hóa trị
Suy giảm chức năng buồng trứng có thể xảy ra do việc xạ trị vùng chậu hoặc hóa trị trong điều trị ung thư vú, và đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.
Triệu chứng của bệnh teo âm đạo
Teo âm đạo là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các triệu chứng được gọi chung là hội chứng tiết niệu sinh dục ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh. Một số dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng này có thể bao gồm:
- Cảm giác khô rát ở âm đạo.
- Nóng rát tại khu vực âm đạo.
- Khí hư bất thường (thường có màu vàng).
- Ngứa ngáy xung quanh vùng kín.
- Tiểu nhiều lần, tiểu đau.
- Thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Không kiểm soát được việc tiểu tiện.
- Có máu trong nước tiểu.
- Chảy máu nhẹ sau khi quan hệ tình dục.
- Giảm lượng dịch nhờn khi quan hệ.
Những triệu chứng này có thể gây ra không ít phiền toái cho phái đẹp, tuy nhiên, việc nhận diện sớm và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế sẽ giúp cải thiện tình trạng này đáng kể!
Viêm teo âm đạo có nguy hiểm không?
Thực tế cho thấy, viêm teo âm đạo không phải là một căn bệnh đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nó có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Những triệu chứng như cảm giác khô rát, ngứa ngáy, đau khi quan hệ tình dục và thậm chí là chảy máu có thể khiến nhiều chị em cảm thấy khó chịu và giảm đi sự tự tin. Hơn nữa, tình trạng này còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng âm đạo và đường tiểu do sự phát triển của các vi khuẩn có hại trong vùng kín.
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe lâu dài cả về thể chất lẫn tinh thần. Vì vậy, ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào không bình thường, các chị em nên chủ động đến thăm khám tại các cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín để được kiểm tra và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp càng sớm càng tốt.
Phương pháp chẩn đoán chứng teo âm đạo
Quá trình chẩn đoán teo âm đạo thường bắt đầu bằng việc xem xét các triệu chứng và tìm hiểu về tiền sử bệnh lý cũng như phẫu thuật của bệnh nhân. Bác sĩ sản khoa sẽ áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác nhất, bao gồm:
- Khám vùng chậu: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các cơ quan trong vùng chậu và quan sát bộ phận sinh dục ngoài, âm đạo của bệnh nhân để phát hiện có dấu hiệu khô, đỏ hay mô mỏng hay không.
- Xét nghiệm nước tiểu: Bao gồm việc thu thập mẫu nước tiểu để kiểm tra nếu bệnh nhân có triệu chứng liên quan đến đường tiết niệu.
- Xét nghiệm cân bằng axit: Thực hiện bằng cách lấy mẫu dịch âm đạo để kiểm tra độ pH của môi trường âm đạo.
Những bước này giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quát và chính xác về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
Bệnh có chữa được không?
Thực tế, tình trạng teo âm đạo không thể được chữa trị hoàn toàn vì đây là một hiện tượng sinh lý tự nhiên mà ai cũng có thể gặp phải. Khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, sự suy giảm hormone là điều không thể tránh khỏi trong quá trình lão hóa. Mục tiêu chính của việc điều trị teo âm đạo là kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa những biến chứng có thể xảy ra. Dưới đây là một số phương pháp điều trị teo âm đạo phổ biến hiện nay mà bạn có thể tham khảo:
1. Liệu pháp estrogen tại chỗ
Đây là một cách điều trị hiệu quả cho các triệu chứng teo âm đạo mà không làm tăng mức estrogen trong cơ thể. Các hình thức phổ biến của liệu pháp estrogen tại chỗ bao gồm kem bôi âm đạo, viên đặt âm đạo hoặc vòng âm đạo. Sau khi tiến hành thăm khám và đánh giá tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ xem xét để chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp nhất cho từng bệnh nhân.
2. Liệu pháp thay thế estrogen (estrogen toàn thân)
Liệu pháp này có thể mang lại lợi ích cho những phụ nữ gặp phải tình trạng âm đạo teo nhỏ kèm theo các triệu chứng mãn kinh khác như cơn bốc hỏa nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ chỉ định liều estrogen cao hơn để hormone này có thể tác động đến nhiều tế bào trong cơ thể, không chỉ riêng vùng âm đạo. Việc sử dụng estrogen toàn thân có khả năng cải thiện sức khỏe của âm đạo, giúp giấc ngủ trở nên sâu hơn, giảm thiểu cơn bốc hỏa và nâng cao tâm trạng cho người bệnh một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, việc áp dụng liệu pháp này cần phải tuân thủ đúng chỉ dẫn và hướng dẫn từ bác sĩ. Các chị em không nên tự ý điều trị hoặc thay đổi liều lượng thuốc để tránh gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình điều trị.
3. Phương pháp điều trị không dùng hormone
- Chất bôi trơn và chất dưỡng ẩm: Những sản phẩm này giúp giảm thiểu tình trạng khô âm đạo, mang lại cảm giác thoải mái hơn trong các hoạt động tình dục và làm giảm đau đớn một cách đáng kể. Nên sử dụng chất bôi trơn gốc nước trước khi quan hệ để hạn chế ma sát và cảm giác khó chịu. Còn chất dưỡng ẩm âm đạo sẽ hỗ trợ các tế bào giữ được độ ẩm cần thiết, chị em nên áp dụng khoảng 3 ngày một lần để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Điều trị bằng laser: Các phương pháp điều trị bằng laser không xâm lấn có khả năng tái tạo mô âm đạo và cải thiện tính đàn hồi của nó. Phương pháp này thường được áp dụng khi liệu pháp hormone không phù hợp hoặc không mang lại kết quả như mong muốn.
- Dụng cụ nong: Đây là loại dụng cụ được thiết kế để giúp mở rộng vùng âm đạo, từ đó tăng cường sự thoải mái khi tham gia vào các hoạt động tình dục.
Phòng ngừa teo âm đạo ở phụ nữ
Sự suy giảm estrogen là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, vì vậy không có cách nào có thể hoàn toàn ngăn ngừa bệnh teo âm đạo ở phụ nữ. Tuy nhiên, các chị em vẫn có thể thực hiện một số biện pháp dưới đây để bảo vệ sức khỏe âm đạo và làm giảm những triệu chứng khó chịu do bệnh này gây ra.
- Duy trì quan hệ tình dục thường xuyên: Việc quan hệ tình dục đều đặn, bao gồm cả thủ dâm, sẽ giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng âm đạo, giữ cho các mô tại đây luôn khỏe mạnh và đàn hồi tốt.
- Sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm cho âm đạo: Các loại kem dưỡng ẩm không chứa hormone có thể được sử dụng hàng ngày để duy trì độ ẩm và ngăn ngừa tình trạng khô rát. Điều này sẽ giúp hạn chế sự xuất hiện của các triệu chứng khó chịu.
- Áp dụng chất bôi trơn khi quan hệ: Để giảm thiểu ma sát và cảm giác đau rát trong quá trình quan hệ tình dục, việc sử dụng chất bôi trơn gốc nước hoặc silicone sẽ giúp giảm nguy cơ kích ứng và tổn thương cho âm đạo.
- Thực hiện bài tập Kegel: Những bài tập này giúp củng cố cơ sàn chậu, cải thiện lưu thông máu và tăng cường tính đàn hồi của âm đạo. Không chỉ tốt cho sức khỏe âm đạo, mà còn hỗ trợ rất nhiều cho chức năng tình dục của phụ nữ.
- Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc có tác động xấu đến tuần hoàn máu và làm giảm mức estrogen, từ đó dẫn đến tình trạng khô âm đạo và gia tăng nguy cơ teo nhỏ âm đạo. Bỏ thuốc lá sẽ giúp chị em bảo vệ sức khỏe âm đạo của mình hiệu quả hơn.
- Chế độ ăn uống khoa học: Một chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất sẽ góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể và duy trì sự cân bằng hormone. Một số thực phẩm như đậu nành, hạt lanh và đậu phụ cũng có thể hỗ trợ trong việc duy trì mức estrogen tự nhiên.- Tập thể dục đều đặn: Việc tập luyện thường xuyên không chỉ giúp cải thiện lưu thông máu mà còn giữ cho các mô trong cơ thể, bao gồm cả vùng âm đạo, luôn khỏe mạnh. Thêm vào đó, hoạt động thể chất còn hỗ trợ cân bằng hormone và giảm bớt căng thẳng, từ đó nâng cao sức khỏe sinh sản.
- Khám phụ khoa thường xuyên: Thăm khám phụ khoa định kỳ là cách tuyệt vời để chị em phát hiện sớm những vấn đề liên quan đến sức khỏe âm đạo. Điều này giúp thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời nếu có bất kỳ dấu hiệu nào đáng lo ngại.
Câu hỏi thường gặp
1. Có thể sử dụng biện pháp tự nhiên để chữa teo âm đạo?
Trong một số trường hợp, nếu âm đạo chỉ bị teo nhẹ, các chị em có thể thử áp dụng những biện pháp tự nhiên không chứa hormone như sử dụng dầu dừa hay dầu oliu để làm chất bôi trơn và cung cấp độ ẩm cho âm đạo. Những phương pháp này có thể giúp giảm bớt những triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, nếu tình trạng teo âm đạo trở nên nghiêm trọng và kéo dài, tốt nhất là bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho mình.
2. Khi nào nên gặp bác sĩ?
Chị em phụ nữ nên nhanh chóng đến bệnh viện và gặp bác sĩ khi nhận thấy các dấu hiệu như chảy máu âm đạo, khô rát vùng kín, cảm giác nóng rát, ngứa ngáy hay đau đớn khi quan hệ tình dục kéo dài mà không có dấu hiệu thuyên giảm. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp chị em ngăn ngừa những biến chứng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe vùng kín cũng như chất lượng cuộc sống.
Tại Trung tâm Sản Phụ khoa thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn sẽ được chăm sóc bởi đội ngũ chuyên gia và bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực này, với nhiều năm kinh nghiệm trong việc khám và điều trị các vấn đề phụ khoa cũng như các rối loạn sức khỏe ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.
Khi đến với Trung tâm Sản Phụ khoa, chị em sẽ được thăm khám và tư vấn về các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả theo phác đồ cá nhân hóa, phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình. Ngoài ra, các chuyên gia cũng sẽ hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe tốt nhất trong giai đoạn mãn kinh, giúp chị em kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Tóm lại, teo âm đạo là một vấn đề sức khỏe thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là trong giai đoạn mãn kinh, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Việc trang bị kiến thức cần thiết và chủ động đi khám phụ khoa định kỳ sẽ giúp chị em quản lý tốt tình trạng này và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của mình.
